Autisme spectrum stoornis bij kinderen, jongeren en volwassenen

Autisme spectrum stoornis wordt beschouwd als een pervasieve ontwikkelingsstoornis (dringt door in verschillende ontwikkelingsdomeinen) met een neurologische oorzaak.

De ontwikkeling kan verstoord verlopen op volgende vlakken (ook wel de autisme-triade genoemd) :

• sociaal contact, met name de sociale wederkerigheid

Kinderen, alsook volwassenen met autisme kunnen moeite hebben in de omgang met anderen. Sociale regels zijn heel wisselend (naargelang de context) en onzichtbaar, wat het voor hen moeilijk maakt om ze te lezen. Bovendien is zowel het inzicht in wat anderen voelen en denken als het doorzien van sociale situaties zeer beperkt. Daardoor krijgen ze heel wat labels mee: koppig, gedragsgestoord, onbeleefd, excentriek, bizar, egoïstisch, vreemd,…

• verbale en non-verbale communicatie

Taal wordt door mensen met ASS vaak letterlijk begrepen. Gelaatsuitdrukkingen, lichaamstaal en sociale aanwijzingen worden vaak moeilijk tot niet herkend. Ook het denken in abstracte begrippen is voor hen vaak niet eenvoudig.

• verbeeldingsvermogen

Een gebrek aan verbeeldingsvermogen (zich onvoldoende iets kunnen verbeelden/voorstellen en er betekenis aan kunnen verlenen) kan zich uiten in o.a. een totaal gebrek aan verbeelding, invoelingsvermogen, maar ook in een teveel aan fantasie.

Naast deze autisme-triade kunnen er ook problemen voorkomen op volgend vak:

• een beperkt repertoire van interesses en activiteiten

Vaak hebben personen met ASS slechts oog voor enkele objecten, onderwerpen of activiteiten (bijvoorbeeld draaiende wieltjes, treinen of het openen en sluiten van deuren). Ze kunnen zich moeilijk aanpassen aan nieuwe situaties en hebben moeite met veranderingen. Vaak hebben ze een beperkt gedrags- en  interessepatroon. Mensen met autisme nemen de wereld op een andere manier waar. Vaak richten ze zich op (onbelangrijke) details en zien ze het geheel niet, waardoor ze ook tot een andere betekenisverlening komen.

Deze verschijnselen worden meestal zichtbaar voor het derde levensjaar.

Autisme uit zich op enorm veel verschillende manieren. En hoe ouder – of hoe intelligenter – iemand met autisme is, hoe meer hij vaak geleerd heeft de stoornis (onbewust) te compenseren en camoufleren.

Qua niveau van functioneren zien we bij mensen met autisme vaak uitschieters, zowel naar boven (bv. op het gebied van getallen of techniek) als naar beneden (bv. sociaal inzicht of aanpassingsvermogen).

Autistische stoornissen vormen een spectrum van aandoeningen die per individu en per leeftijd kunnen verschillen in ernst en verschijningsvorm. De kenmerken hoeven zich niet altijd op alle fronten (direct) te manifesteren.

De stoornis komt voor bij mensen met uiteenlopende niveaus van verstandelijk functioneren, van diep zwakzinnig tot hoog intelligent en komt aanzienlijk meer voor bij jongens/mannen dan bij meisjes/vrouwen.

Personen met een ‘Autistische stoornis’ worden wereldwijd geclassificeerd binnen de diagnostische categorie PDD (Pervasive Developmental Disorder), zoals in de DSM V

Elk kind, elke jongere en elke volwassene bij wie het vermoeden bestaat van een stoornis binnen dit spectrum, heeft recht op een uitgebreid, multidisciplinair diagnostisch onderzoek. Bij Triangel gebeurt dit door een team dat bestaat uit een (kinder)psychiater, een psycholoog, auti-coach, logopedist, psychomotorisch therapeut en dit bij kinderen in samenspraak met ouders en leerkrachten.

De diagnosestelling wordt voorafgegaan door een uitgebreide *anamnese. Bij kinderen krijgen we een eerste indruk over het sociaal-emotioneel functioneren a.d.h.v. een gesprek met de ouders, observatiegegevens vanuit de school en het scoren van diverse vragen- en observatielijsten. Bij volwassenen vergaren we deze informatie a.d.h.v. een gesprek met de betrokkene zelf en het scoren van diverse vragen- en observatielijsten. Een onderzoek naar de motorische ontwikkeling, een intelligentie- en taalonderzoek (en een onderzoek naar de schoolse vaardigheden) bezorgt ons de nodige aanvullende informatie.

Triangel is gespecialiseerd in onderzoek naar de aanwezigheid van een mogelijke autisme spectrum stoornis. Er kan tevens een differentiaal diagnose* gesteld worden.

Alle kinderen vanaf 5 jaar, jongeren en volwassenen. Het intelligentieniveau is niet belangrijk.  Wij onderzoeken zowel hoog-, gemiddeld- als minderbegaafde personen.

Opgelet! Onderzoek naar ASS bij volwassenen kan voorlopig enkel bij Triangel Borsbeek of Mortsel plaatsvinden.

Een aanvraag voor een onderzoek doet u best telefonisch. We maken een afspraak voor een eerste gesprek nl. de intake. We bevragen de voorgeschiedenis van uw kind/uzelf, de vroegontwikkeling en de huidige symptomen die aanleiding zijn tot verder onderzoek. Bij volwassenen wordt aandacht besteed aan het functioneren op beroeps- en relationeel vlak.

Observatiegegevens van school of CLB zijn steeds welkom. Komen er tijdens het intakegesprek voldoende argumenten naar voor om over te gaan tot een onderzoek naar de aanwezigheid van een autisme spectrumstoornis, dan starten we een onderzoek. In sommige gevallen is de aanmeldingsklacht minder duidelijk en is het noodzakelijk andere psychische of ontwikkelingsproblematieken uit te sluiten.

• psychologisch onderzoek : Dit onderzoek peilt naar de aanwezigheid van triade kenmerken (kenmerken van problemen bij sociaal contact, communicatie en verbeelding)
• Intelligentieonderzoek : We gaan na over welke cognitieve vaardigheden het kind beschikt, of er een discrepantie is tussen het verbale en performale deel van de intelligentie en wat de krachten en minder sterke punten zijn. Tevens zijn de observatiegegevens belangrijk.
• Psychiatrisch onderzoek: de kinderpsychiater onderzoekt het kind individueel en heeft tevens een gesprek met de ouders. Er wordt een uitgebreide ontwikkelingsanamnese afgenomen.
• Aan de ouders en de school (kinderen) ofwel aan uzelf en uw partner (volwassenen) worden vragenlijsten meegegeven.
• Wanneer alle onderzoeken werden uitgevoerd volgt een MDO* (multidisciplinair overleg) waarbij de verschillende onderzoekers hun gegevens en bevindingen samen leggen.
• Vervolgens wordt u uitgenodigd voor een eindbespreking waarin een eventuele diagnose wordt meegedeeld en krijgt u adviezen rond opvang, verdere begeleiding, schoolkeuze, GOn begeleiding enz.
• Het verslag van het onderzoek wordt u bezorgd per post, na afloop van het gehele onderzoekstraject.

MDO : Betekent multidisciplinair overleg. Nadat uw kind alle onderzoeken, noodzakelijk om tot een diagnose te komen, doorliep ,wordt er een datum vastgelegd voor een MDO. Hierop zijn alle personen aanwezig die bij dit onderzoek betrokken waren. De testresultaten worden overlopen en er wordt na overleg al dan niet een diagnose gesteld. Dan pas wordt het verslag gefinaliseerd en kan u uitgenodigd worden voor een eindbespreking.

Differentiaal diagnose : Het stellen van een diagnose door het afwegen van de waargenomen verschijnselen tegen die van verschillende bekende ziektebeelden. Vaststellen van een aandoening, ziekte of klacht door uitsluiting van andere mogelijke aandoeningen op grond van de bevindingen uit de anamnese en het onderzoek.

Ontwikkelingsanamnese : Volledig verloop van de ontwikkeling vanaf de geboorte tot nu, met aandacht voor alle ontwikkelingsaspecten zowel sociaal, cognitief als emotioneel.

Wenst u voorafgaand aan dit gesprek toch nog meer informatie dan kan u tijdens de werkdagen tussen 9.00u en 12.30u en tussen 13.30u en 17.00u  terecht op ons algemeen nummer 03.321.09.88 (Borsbeek/Mortsel) of 03.500.03.10 (Hoogstraten).

Na afloop van het onderzoek vindt een uitgebreid eindgesprek plaats. Hier wordt zowel het onderzoek en de diagnose toegelicht, als tips en advies gegeven.

Indien gewenst door de cliënt of zijn omgeving bestaat de mogelijk tot individuele begeleiding, coaching of relatiebegeleiding. Het ontwikkelingsverloop van kinderen met autisme spectrum stoornissen kan gestimuleerd worden op sociaal en cognitief gebied. Voor volwassenen kan de begeleiding zowel betrekking hebben op relaties als de werksituatie, als andere gebieden waarop de persoon met ASS moeilijkheden ervaart.

Er zijn grote verschillen in gedrag en problematiek binnen de groep mensen met ASS. Bij Triangel zal daarom de intensiteit en de specifieke invulling van de hulpverlening verschillen per persoon. Daarom spreken we bij autisme steeds over een begeleiding ‘op maat’

De begeleiding van kleuters verloopt vooral via de ouders. Zij worden opgeleid tot auti-coach zodat ze problemen zelf kunnen oplossen. Ze worden hierin gesteund door een psycholoog die medieert tussen de ouders en het kind. Hierdoor voelen ouders zich veilig en gesteund en leren ze op een aangepaste manier met hun kleuter omgaan. Deze methode wordt ook gebruikt voor lagere school kinderen met autisme.

Soms treedt er ontwikkelingsvertraging op en heeft het kind nood aan logopedische of psychomotorische therapie, ook dit is mogelijk bij Triangel.

Bij het lagere schoolkind stellen zich vaak andere problemen. De sociale problematiek steekt meer de kop op, ook het verwerven van kennis moet goed gestructureerd worden aangeboden. De basisschool wordt gewoonlijk nog als overzichtelijk, kindvriendelijk en veilig beschouwd.

Stapt het kind over naar het middelbaar dan is dit voor hen een behoorlijk ingrijpende overstap en wordt er meer beroep gedaan op zelfstandigheid. De puberteit doet uiteraard zijn invloed gelden. Jongeren met een autisme spectrum stoornis willen meedoen met leeftijdgenoten maar moeten nogal eens ervaren dat hen dat niet zo goed lukt.

Het kan nodig zijn een extra stimulans te geven bv. op het gebied van spel en vrijetijdsbesteding, zelfstandigheid, sociaal inzicht en sociale vaardigheden. In overleg met ouders of de cliënt en andere betrokkenen kunnen trainingen opgezet worden.

Alle aspecten kunnen aan bod komen tijdens een individuele begeleiding die gericht is op het verduidelijken van wat autisme is, hoe de omgeving daar kan mee omgaan.

De bedoeling hiervan is de persoon met autisme de gelegenheid te geven zich te ontwikkelen tot zelfstandigheid. We gaan steeds uit van de hulpvraag. Tevens wordt er aandacht besteed aan wat goed gaat en trachten we zo het zelfvertrouwen te verstevigen. We zoeken samen naar werkbare afspraken.

Kinderen zitten vaak zelf ook met vragen. Ze merken dat ze ‘anders’ zijn, willen meedoen, maar dat lukt niet goed. Vaak laten ze in hun gedrag merken dat er problemen zijn.
Als het al lastig is om als ouder zelf te begrijpen wat er aan de hand is, hoe leg je dat dan goed uit aan je kind? Ook hierbij kan begeleiding een uitkomst zijn.

Ouders of partners hebben het vaak erg moeilijk een luisterend oor te vinden, zeker als één van de partners het autisme (van zichzelf of van het kind) niet wil aanvaarden. Ook zij kunnen terecht bij onze auti-coaches.

Kinderen/jongeren met een autisme spectrum stoornis zijn vaak sociaal niet zo competent. Ze beschikken niet over de mogelijkheden zich vlot te integreren in deze maatschappij, zijn vaak buitenbeentjes, vinden minder gemakkelijk aansluiting bij leeftijdgenootjes, integreren slechts moeizaam in verenigingen, zijn vaak sociaal geïsoleerd en functioneren minder goed in groep.

Soms stellen ze onaangepast sociaal gedrag en zijn extreem open, stellen ongepaste vragen, praten zeer familiair tegen onbekenden en overschrijden grenzen zonder zich daar van bewust te zijn. Soms hebben ze problemen om te gaan met grenzen, of kunnen ze zich niet aan spelregels houden of zijn ze te bepalend. Soms worden ze gepest, durven ze geen vragen te stellen of stellen ze net teveel vragen. Soms hebben ze problemen met oogcontact, vermijden ze dit of staren ze. Deze kinderen/jongeren hebben nood aan een sociale vaardigheidscursus.

De groepen worden onderverdeeld in 4 subgroepen :

• kinderen van 7 tot 9 jaar
• kinderen van 10 tot 12 jaar
• jongeren van 13 tot 15 jaar
• jongeren van 16 tot ….

De leeftijdsgrenzen hanteren we niet strikt, we kijken of de persoon in de groep past. De groepen worden heterogeen samengesteld d.w.z. dat ze niet enkel bestaan uit kinderen met een autisme spectrum probleem en Aspergers maar ook sub-assertieve , sociaal geïsoleerde, timide, onzekere kinderen enz.

Op geregelde tijdstippen worden dergelijke groepen georganiseerd in Triangel. Voor de correcte data gelieve op de website te kijken bij de cursussen.

De inhoud van het leerplan, een gepaste communicatiestijl en aanvullende hulpmiddelen zijn drie elementen in de ondersteuning op vlak van onderwijs.

De keuze tussen gewoon en buitengewoon onderwijs hangt vaak af van de verstandelijke vermogens van het kind, maar ook van de inspanningen van ouders én de schoolomgeving. Het CLB is de instantie die een attest buitengewoon onderwijs kan uitschrijven.

 Geïntegreerd onderwijs (G.On) is het systeem waarbij leerkrachten uit het buitengewoon onderwijs ondersteuning geven aan leerkrachten en/of kinderen in het gewoon onderwijs.

Het is mogelijk dat een auti-coach de thuissituatie ondersteunt. In functie van de problematiek komt de auti-coach op geregelde tijdstippen met het gezin samen en reikt vooral praktische oplossingen aan.